Vissen op sterk water

De reiziger kan denken ‘grappig’ en weer verder lopen op zoek naar ander tijdverdrijf, of hij kan stil staan bij absurditeit van dit gegeven: geconfronteerd worden met tussen flessen sterke drank zwemmende tropische vissen op een Noord-Europese luchthaven. Absurditeiten komen echter wel vaker voor en de vraag rijst of dit niet alleen een absurde, maar ook een moreel problematische manier is om dieren te houden. Allereerst moet opgemerkt worden dat vissen een bijzondere status genieten: zij worden door velen eigenlijk niet als volwaardige dieren aangemerkt, eerder als iets tussen planten en dieren in, getuige bijvoorbeeld de groeiende groep pescetariërs – mensen die geen vlees maar wel vis eten. Voor deze bijzondere status kunnen verschillende redenen worden aangevoerd: vissen zijn niet aaibaar, ze hebben geen gezichtsuitdrukking, we kunnen ze niet horen, met andere woorden, we kunnen ons niet met hen identificeren.

Dierethici hebben sinds jaar en dag betoogd dat dit geen goede redenen zijn om een diersoort anders te behandelen; we maken ons dan schuldig aan ‘speciecisme’ – onterechte discriminatie alleen op basis van het behoren tot een bepaalde soort. Een andere reden die aangevoerd wordt voor de uitzonderingspositie van de vis is dat deze niet of minder gevoel zou ervaren dan zoogdieren. Visbiologen genereren echter steeds meer bewijs dat deze stelling onderuit haalt (zie bijvoorbeeld het boek Do Fish Feel Pain? van Victoria Braithwaite). Maar lijden de vissen in dit aquarium ook daadwerkelijk? Je zou de flessen wellicht zelfs kunnen opvatten als verrijkingsmateriaal. Het is bekend dat voordat een tropische vis in een aquarium terecht komt, veel van zijn soortgenoten het loodje hebben gelegd tijdens de vangst en transport. Maar als deze vissen nu in gevangenschap geboren zijn? De vissen zouden gestressed kunnen worden van de continue stroom van zich vergapende voorbijgangers, maar niets in hun gedrag wijst hierop.

Ik hou het erop dat het onbehagen wat een dergelijk aquarium oproept niet zozeer een welzijnskwestie is, maar een probleem omdat het dieren instrumentaliseert. Het maakt prachtige dieren die zijn geëvolueerd in de wondere onderwaterwereld tot decoratieve objecten voor ons amusement. Het feit dat veel mensen dan toch schouderophalend aan dit aquarium voorbij lopen laat wederom zien dat vissen niet als volwaardige dieren worden gezien. Zou op Schiphol een display met katten of chinchilla’s in hokjes tussen de parfum of sloffen sigaretten staan, dan zou het huis (of de luchthaven) te klein zijn.

(Bron foto: Pixabay)