Vrijdag 13 januari jl. promoveerde Monique Mul op haar proefschrift 'Advancing Integrated Pest Management for Dermanyssus gallinae in laying hen facilities' aan de Wageningen Universiteit. De promotie kan terug worden gekeken via: wurtv.wur.nl.

Schade door bloedluis

De vogelmijt (Dermanyssus gallinae), ook wel bloedluis genoemd, is de belangrijkste plaag onder legkippen in de wereld. De kleine vampier verstopt zich in kieren en gaten in de pluimveestal en kruipt ’s nachts, als de kippen op stok gaan, via de zitstok omhoog naar de nek van de kippen voor een bloedmaaltijd. Een populatie bloedluizen kan zich snel vermeerderen in de stal – één mijt kan zorgen voor 2600 nakomelingen. De bloedluizen verlagen weerstand en welzijn van de kippen, verspreiden ziekten en zorgen in extreme gevallen voor sterfte. In 2017 is de verwachtte schade door bloedluis in Nederland 21 miljoen euro. Voor de EU (385 miljoen kippen in 28 lidstaten) is de verwachtte schade 231 miljoen euro. Per kip is dat €0,60 per jaar door schade aan gezondheid en productie, en kosten voor bestrijding. Door de omschakeling van kooi naar alternatief, het langer aanhouden en het verbod op snavelbehandeling is de schade fors gestegen ten opzichte van een berekening in 2005.

Geïntegreerde plaagbeheersing

Geïntegreerde plaagbeheersing (Integrated Pest Management = IPM) is een duurzame methode om economische verliezen door plagen en ziekten te beperken en is gebaseerd op een achttal stappen:

Preventie,
Monitoren,
Beslissingen voor curatieve methoden gebaseerd op monitoring en een drempelwaarde,
Gebruik van niet‐chemische methoden,
Pesticideselectie,
Beperken pesticidengebruik,
Anti‐resistentie strategieën, en
Evaluatie.

Het promotie-onderzoek van Monique Mul - met als doel het verbeteren van IPM voor vogelmijt in legpluimveestallen - heeft geresulteerd in 1) een checklist voor pluimveehouders met adviezen voor preventieve maatregelen voor de introductie en verspreiding van vogelmijt, 2) een technisch en financieel haalbare automatische vogelmijtteller en 3) een wiskundig model die de ontwikkeling van de vogelmijtpopulatie in een legpluimveestal kan voorspellen na een bestrijdingsmaatregel en zonder een bestrijding.

Geautomatiseerde vogelmijtteller

De vogelmijtteller past in de geïntegreerde plaagbestrijding van de vogelmijt. Zonder een goed monitoringsysteem – een mijtenteller – zijn de ontwikkeling en bestrijding van een mijtenplaag niet goed te bepalen. Mul ontwikkelde een detectiekastje dat goed werkt in de praktijk. Een bedrijf test momenteel een prototype en werkt aan opschaling van de vogelmijtteller. Het principe van de teller is eenvoudig. De teller - een vierkant apparaatje in een PVC-behuizing onder de zitstok - heeft een klein gaatje in het plastic en een processor die warmte afgeeft. De bloedluizen komen op de warmte af, kruipen in het apparaat en worden dan geteld door een sensor. Met de teller kan een goede indicatie worden verkregen van het totale aantal vogelmijten en van een groei of afname van de plaag.

Europese enquête

Wageningen University & Research heeft een enquête in alle Europese landen uitgezet, om meer inzicht te krijgen in de gebruikte middelen tegen de rode bloedluis. De aanleiding hiervoor zijn de verwachte hogere schade en de kosten voor bestrijding. Avined, NOP en NVP roepen legpluimveehouders op om voor 15 februari deze enquête in te vullen. Wie de enquête invult, krijgt een verwijzing naar de resultaten ervan en meer kennis over het voorkomen, monitoren en bestrijden van bloedluis.

Proefschrift: Mul, M.F. (2017). Advancing Integrated Pest Management for Dermanyssus gallinae in laying hen facilities. PhD thesis, Wageningen University, The Netherlands.

(Bron foto: Poultry Red Mite_PhD thesis Monique Mul)

Betere beheersing vogelmijtplaag met geautomatiseerde teller