Bigoverleving verbeteren in vrijloopkraamhok

De stalkaart is een resultaat uit de samenwerking tussen Vakbond voor Dieren, Louis Bolk Instituut, BioNext en de VBV (Vereniging van Biologische Varkenshouders). ''Ik doe mee aan dit project omdat ik het heel belangrijk vind dat we de biggenoverleving verhogen, legt Ruben uit. ''De meeste biggensterfte vindt plaats in de eerste dagen na de geboorte. De sterfte die dan plaats vindt is vaak gerelateerd aan doodliggen.'' 

Het 7 punten plan om bigoverleving te vergroten

1. Zeug en haar biggen

Optimale verzorging gedurende de volledige cyclus van de zeug bevordert de overleving van de biggen. Niet alleen de kraamstal vergt aandacht, ook bij de dragende zeugen en in de dekstal ligt er werk. ''Alles aan de zeug, de conditie, voeropname, moet allemaal goed zijn,'' legt Josine Gerlauf, varkensdierenarts, uit. Een rustige zeug heeft minder doodliggers dan een drukke aggresieve zeug, voegt Melissa schuurman, biologsiche varkenshouder eraan toe. 

2. Voeding

Het is belangrijk dat de zeug genoeg en aangepaste voeding binnenkrijgt voor, tijdens en na de dracht. Hierdoor komen de biggen op streefgewicht en gaat de biestkwaliteit erop vooruit. ‘’We hebben geen verschillende voersoorten in de dracht, we proberen het wel simpel te houden,’’ vertelt Ruben.

3. Nest en nestgedrag 

Het aanbieden van een jutezak en veel stro geeft de zeug de mogelijkheid om haar nesteldrang te uiten. ‘’Het hok is altijd voorzien van een jutezak’’, legt Melissa uit. ‘’Nu zorgen we dat ze extra stro in het hok heeft liggen, omdat ze nesteldrang heeft. Dat ze dan voldoende materiaal heeft om haar nest te kunnen bouwen. Want dat bevordert wel het bevallingsproces later.’’ 

‘’Voordat wij gingen omschakelen van gangbaar naar biologisch was één van onze grootste angsten in het nieuwe systeem dat het uitvalspercentage van de biggen groter zou gaan worden, omdat de zeugen vrij werpen in een kraamhok, dus niet meer opgesloten zitten,’’ vertelt Ruben. ‘’We zijn nu vier jaar verder en ik ben positief verrast dat met name het doodliggen in een vrijloopkraamhok best wel terug te dringen valt.’’ 

4. Hoge uierspanning voorkomen 

Een te hoge uierspanning is pijnlijk voor de zeug en verhoogt de kans op uierontsteking. Dit gaat Ruben tegen om later te beginnen met lactatievoer: ''Wij zetten ons lacatievoer pas na een dag of twee na de geboorte in dat de zeug eerst haar werpproces kan afronden en vervolgens beginnen we met lactatievoer.'' 

5. Pijnstilling 

Bigoverleving hangt ook af van de fitheid van de zeug. Als de zeug pijn heeft, ligt ze veel en gaat ze ook veel verliggen. Dit maakt de kans groter dat ze niet genoeg biest kan geven en op een big gaat liggen. Door pijnstilling tijdens het werpen gericht te gebruiken wordt bigoverleving bevorderd. 

6. Klimaat en inrichting kraamstal 

De zeug en biggen hebben verschillende wensen. De zeug wil het liefst een koel kraamhok, maar een big liever een warm plekje. Door een uitloop te hebben in de kraamstal kunnen de zeug en biggen zelf een plek uitkiezen. ''De zeugen en de biggen kunnen hier eigenlijk dag en nacht naar buiten, wanneer ze dat willen,'' legt Ruben uit. ''Je merkt dat het de gezondheid bevordert. Hittestress, wat wel eens voorkomt in de varkenshouderij, zie je eigenlijk op dit bedrijf niet.'' 

Melissa legt uit dat ze de valbeugels in de kraamhokken wel erg belangrijk vindt. Een zeug ligt graag ergens tegenaan en hierdoor ontstaat er een ruimte tussen de muur en de zeug, wat doodliggen voorkomt. 

7. Relatie mens en dier 

Door rustig tegen de zeugen te praten en ze aan te raken, gaan de zeugen de verzorger vertrouwen. Hierdoor kan de verzorger goed bij de zeugen en biggen als het nodig is om te helpen. Er is dan vertrouwen tussen mens en dier. ''Het draagt zeker bij aan het werkplezier,'' vertelt Melissa. Ook Ruben beaamt dat: ''Het is eigenlijk net als met je hond of kat, je praat met je dieren. Dat vergroot je werkplezier wel.'' 

''Als van je levend geboren biggen meer dan 13% sterft in de kraamstalperiode, dan is het echt nodig om actie te ondernemen,'' legt Josine uit. Ze adviseert om de stalkaart erbij te pakken en de belangrijkste punten voor je eigen bedrijf te benoemen. Vervolgens kan je samen met je dierenarts of andere erfbetreders werken aan bigoverleving.