Dierenwelzijn in internationaal verband
Het SG heeft op 12 maart jl. plaatsgevonden op Hogeschool Van Hall Larenstein (VHL) te Leeuwarden en werd georganiseerd door het Lectoraat Welzijn van Dieren. Er waren vier sprekers uitgenodigd. Het SG trok de aandacht van bijna 80 studenten en andere belangstellenden en werd afgesloten met een boeiende discussie. In zijn opening gaf lector Welzijn van Dieren en tevens dagvoorzitter dr. ing. Hans Hopster een schets van de geschiedenis van de dierenwelzijnsregelgeving. Er is een duidelijke ontwikkeling gaande in de maatschappij naar een meer respectvolle omgang met dieren. Wel hebben mensen nog steeds heel verschillende moralen in de omgang met dieren, wat kan leiden tot waarden die conflicteren (statusconflict).
Zijn we koploper in Europa?
Dr. ir. Hans Spoolder, hoofd van de onderzoeksafdeling Dierenwelzijn bij Wageningen UR Livestock Research, maakte op basis van resultaten van grote Europese welzijnsprojecten zoals EconWelfare, EUWelNet, AWARE en Welfare Quality, een vergelijking tussen Europese landen. In het kader van implementatie van wet- regelgeving loopt Nederland - samen met andere landen in Noord-West (NW) Europa en Scandinavië - voorop. Implementatie van EU regelgeving gaat hier sneller met meer toezicht, en nationale welzijnseisen zijn (vaak) strenger. In NW Europa wordt ook veel meer tijd besteed aan dierenwelzijnsonderwijs en voor welzijnsonderzoek is meer geld beschikbaar. Vanwege de maatschappelijke betrokkenheid bij dierenwelzijn is in NW Europa het onderzoek meer gericht (toegepast) op actuele dierenwelzijnsvraagstukken. De maatschappelijke betrokkenheid bij dierenwelzijn leidt ook tot veel interactie tussen betrokkenen (stakeholders). Dr. Spoolder noemde de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en NGO’s in Nederland en andere landen in NW Europa 'top', en in schril contrast met bijvoorbeeld Oost-Europa waar nauwelijks overleg is tussen betrokkenen.
Dierenwelzijn non-trade issue
Dierenwelzijn is net als andere bijkomende functies van de landbouw (milieu, plattelandsontwikkeling, kinderarbeid) een (non-trade) issue in de wereldhandel. Een non-trade issue is een duurzaamheidsvraagstuk in de context van handel. Ing. Robert Hoste van LEI Wageningen UR lichtte dit toe in zijn presentatie over dierenwelzijn in de wereldhandel. Maar dat dierenwelzijn een non-trade issue is betekent niet dat je zomaar als land een product kunt weigeren waarvan je vindt dat het niet dierenwelzijnsvriendelijk geproduceerd is. Dit is het gevolg van de afspraken over de opheffing van handelsbarrières die circa 150 landen die zijn aangesloten bij World Trade Organization (WTO) (97% wereldhandel) hebben gemaakt. Welzijnsregels buiten de EU zijn vaak soepeler, en dierenwelzijn wordt meer gezien als nutsfunctie; er is aandacht voor omdat anders de productie en diergezondheid afneemt. Er zijn wel diverse aanvliegroutes voor verbetering van dierenwelzijn, aldus ing. Hoste. Marktconcepten hebben hierbij de voorkeur boven wetgeving: retailers kunnen dezelfde eisen stellen aan toeleveranciers uit verschillende landen.
Hulp over de grens: het sneeuwbaleffect
Ing. Jesse Versteegh, docente bij de opleiding Diermanagement van Hogeschool Van Hall Larenstein, verving Dr. Dirk-Jan Verdonk van de World Society for the Protection of Animals (WSPA), die zich wegens ziekte moest afmelden. Ing. Versteegh gaf een praktijkvoorbeeld van hoe een beetje hulp uit Nederland al kan leiden tot het verbeteren van dierenwelzijn in andere landen. Ze verhaalde over Nederlandse steun aan een overvol Spaans asiel (Gandia). De Animal in Need Foundation (AINF) ondersteunt het asiel sinds november 2009. Sindsdien zijn er 600 honden in Nederland geplaatst en hebben er veel inzamelacties plaatsgevonden. Het asiel is hierdoor veel minder vol, wat tot een cascade aan positieve effecten leidt. Ze noemde het zelf het sneeuwbaleffect: minder honden in het asiel, hierdoor betere omstandigheden, meer (enthousiaste) vrijwilligers in Spanje, meer bewustwording in de regio en uiteindelijk ook meer plaatsing in Spanje zelf. Dat dit het publiek aansprak bleek ook door de vele vragen over dit onderwerp tijdens de afsluitende discussie.
Alle buren zijn gelijk
We zien cultuurverschillen in hoe we met dieren omgaan, maar als je gaat graven in de diepere lagen van cultuur - zoals symbolen, helden, rituelen, en waarden - dan zijn er veel overeenkomsten. Dr. Vincent Pompe, verbonden aan het lectoraat Welzijn van Dieren van Hogeschool Van Hall Larenstein, benadrukte dit in zijn afsluitende presentatie ‘Alle buren zijn gelijk’. In de kern hebben alle culturen subjectieve banden met het dier, alle culturen willen niet dat het dier lijdt, alle culturen gebruiken dieren (melk, vlees, eieren, huid, kracht en transport), en alle culturen beschermen zich tegen het dier. Ook een beschouwing vanuit verschillende religies laat zien dat er veel overeenkomsten zijn. In alle religies staat de mens hoger dan het dier en in alle religies moet er zorg gedragen worden voor het dier en mag deze geen pijn worden aangedaan. Waarom zijn de verschillen tussen culturen zo oppervlakkig? Dit komt omdat "Mensen gelijk zijn omdat het dieren zijn", aldus dr. Pompe in zijn conclusie. En: "Wij delen emoties en gedragingen met dieren".
Op 14 mei zal het lectoraat Welzijn van Dieren weer een SG organiseren. Nadere invulling over het programma wordt zo spoedig mogelijk bekend gemaakt op het Dierenwelzijnsweb.
(Bron foto: Shutterstock)