Honden in de zorg – een hele zorg

Er worden steeds meer dieren ingezet in de zorg voor mensen. Kan alles wat we met honden doen in de humane zorg? Het lectoraat Human-animal interaction van Aeres Hogeschool Dronten heeft nu een verhalenbundel gepubliceerd met ethische vraagstukken die professionals tegenkomen. De verhalenbundel wil de sector uitnodigen om stil te staan bij deze vraagstukken. Het uiteindelijke doel is om met de sector te bepalen wat acceptabel is voor honden in de zorg. Want kan een leenhond ook? In een studentverslag komen de voor- en nadelen aan bod.  

Wat kan wel en wat kan niet? 

Was het maar zo makkelijk om te bepalen wat wel kan en wat niet. Uit de verhalenbundel blijkt in ieder geval dat de inzet van de hond lang niet altijd ideaal is voor het dier. De dertien verhalen in de bundel geven een eerste inzicht waar professionals tijdens hun werk met honden tegenaan lopen. 

Een greep uit de dilemma’s:  

• Wat doe je als het niet matcht tussen hond en client? Zeker als je niet zomaar een andere hond beschikbaar hebt, ga je het dan toch proberen? Wat betekent dat voor de hond?  
• Wat doe je als je hond ziek is?  Keuzes hierin zijn lastig, want wanneer is een hond te ziek om mee te werken? Hoe maak je de juiste afweging over zijn inzetbaarheid? ‘Cliënten hebben behoefte aan continuïteit in de sessies.’   
• Wat doe je als er agressie optreedt in sessie met kinderen met hechtingsproblematiek? De hond weghalen natuurlijk, maar dat ligt bij hechtingsproblematiek heel gecompliceerd. ‘Je straft dan namelijk het kind voor zijn gedrag, terwijl dat juist hetgeen is wat je absoluut niet moet doen bij hechtingsproblematiek.’ Dit verhaal laat het grote oplossend vermogen zien van de professional, waardoor een traject toch succesvol kon zijn. Zowel voor de cliënt als de hond, maar het verhaal vertelt de enorme inspanning die dat vroeg van de professional, de hond en de ouders.  

Lectoraat dier in de zorg  

Bij Aeres Hogeschool Dronten is een tweede lectoraat rondom dierondersteunde interventies. Het lectoraat Animal Assisted Interventions focust op het welzijn  van alle deelnemers bij dierondersteunde interventies, mens en dier. Lector Richard Griffioen zegt in zijn inaugurele rede: “Bij alle AAI (Animal Assisted Interventions - dierondersteunde interventies, red.) moeten professionals rekening houden met de veiligheid en het welzijn van alle deelnemers. Professionals dienen zich bewust te zijn dat het deelnemende dier, onafhankelijk van de soort, niet alleen een hulpmiddel is, maar een levend wezen. Dat er mogelijk stress bij het dier kan ontstaan wordt pas sinds enkele jaren erkend. Onderzoeken hiernaar zijn nodig om licht te werpen op de implicaties voor het dier.” 

Leenhond versus eigen hond  

Werkt een leenhond net zo goed als een eigen hond bij dierondersteunde interventies? Het werd onderzocht voor een afstudeerscriptie met literatuurstudie, een enquête en gesimuleerde dierondersteunde interventies. Bij dat laatste werd genoteerd hoe vaak en hoe lang de hond in kwestie een blik richt op de begeleider. Deze ‘gerichte blikken’ zijn een duidelijke weergave van de mate van hechting van een hond aan de begeleider en zeggen veel over de samenwerking.  

De resultaten laten zien dat er geen significant verschil is in de duur van de gerichte blikken tussen honden die werken met hun eigenaar en honden die werken met een onbekende begeleider. In de enquête geven begeleiders wel aan een verschil te merken in de samenwerking met een eigen therapiehond versus een leenhond. Maar een eigen hond of leenhond is geen doorslaggevende factor, dat wordt vooral bepaald door de geschiktheid van de hond voor bepaalde interventies.