Meer stalbranden, ondanks strengere regels en actieplan
Dat is meer dan in 2016 toen 201.000 dieren omkwamen, stelt Wakker Dier. Eerder deze week kwamen bij een brand in een varkensstal in het Twentse Agelo al honderden varkens om. In juli kwamen bij een stalbrand in het Gelderse Erichem ook al twintigduizend varkens om. Kleinere branden waren er de voorbije maanden bij varkensboeren in het Brabantse Heeswijk-Dinther en het Zuid-Hollandse Langerak.
Strengere regels en actieplan
De golf van stalbranden, en van varkensstallen in het bijzonder, vindt plaats ondanks de toegenomen aandacht voor preventie en het voorkomen van stalbranden. De veehouderij heeft samen met de overheid, verzekeringsmaatschappijen, de Dierenbescherming en Brandweer een concreet Actieplan Stalbranden opgesteld en uitgevoerd. Sinds 2014 is de bouwregelgeving aangepast en bestaan er ook wettelijke brandveiligheidseisen voor nieuw te bouwen stallen. Dierenverblijven zijn een aparte subcategorie in het Bouwbesluit geworden. Voor deze subcategorie is het verplicht om de technische ruimte 60 minuten brandwerend te maken en moeten isolatie- en aankledingsmateriaal minimaal van brandklasse B kwaliteit zijn. Stallen moeten worden voorzien van sprinklerinstallaties. Ook moet er bluswater zijn.
Evaluatie actieplan
Het actieplan en de strengere regels hebben nog niet geleid tot minder stalbranden. De meeste stalbranden betreffen oude stallen, zoals die in Erichem. Oude stallen zijn vaker voorzien van brandbaar isolatiemateriaal als purschuim. Veruit de meeste branden ontstaan door elektriciteit: kortsluiting en overbelasting van apparaten. Elektrische systemen zijn kwetsbaar in een veestal, vanwege het stof, de ammoniak en de vochtige stallucht. Vooralsnog is het niet goed bekend hoe de recente branden zijn ontstaan. De Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) wil dat er onafhankelijk onderzoek komt naar de oorzaken van stalbranden.
In opdracht van het ministerie van EZ evalueerden onderzoekers van Wageningen Livestock Research het actieplan. Uit het rapport 'Evaluatie Actieplan Stalbranden 2012-2016', dat in juli 2017 verscheen, blijkt dat gemeenten, stallenbouwers en veehouders regelmatig de regels bij het verbouwen van stallen overchrijden waardoor de stallen vatbaarder zijn voor stalbranden. Staatssecretaris Martijn van Dam reageerde op 30 augustus in een kamerbrief op de uitkomsten van dit rapport. Hij ziet de urgentie om te verkennen of bouwregels voor bestaande stallen aangepast kunnen worden.
Brandveiligheidswijzer
Volgens Stichting Milieukeur (SMK) hebben Veehouders nu onvoldoende handvatten om concrete brandveiligheidsmaatregelen in hun (bestaande) stal te kunnen nemen. SMK pleit voor een 'Brandveiligheidswijzer' om stalbranden te voorkomen. Binnen de certificatieschema’s voor Milieukeur Dierlijk en de Maatlat Duurzame Veehouderij zijn er al concrete eisen en keuzemogelijkheden ontwikkeld die de basis kunnen leggen voor zo’n instrument.
Milieukeur stelt eisen aan de aanwezigheid van een alarmsysteem voor uitval van stroom en essentiële apparatuur, de aanwezigheid van een brandmeldsysteem, het minimaal één keer in de vijf jaar controleren van de brandveiligheid (door een externe deskundige) en de aanwezigheid van een object-informatiekaart voor brandweer en hulpdiensten. In de Maatlat Duurzame Veehouderij is brandveiligheid als zelfstandig thema opgenomen. Veehouders kunnen bij dit thema kiezen uit een serie veiligheidsmaatregelen die zich richten op preventie, bestrijding en beperking van de brand. Veehouders dienen een minimaal aantal punten op dit thema te halen.
(Bron foto: Brandblusser_Marko Ruis)