Minimaliseren antibioticagebruik in de biologische varkenshouderij

Antibioticabeleid

Onzorgvuldig en grootschalig gebruik van antibiotica in de veehouderij vergroot het risico op resistentievorming bij bacteriën en vormt daarmee een gevaar voor de volksgezondheid. Het gebruik van antibiotica in de veehouderij staat daarom ter discussie. Het ministerie van Economische Zaken (EZ) heeft de wens uitgesproken om het antibioticabeleid ten opzichte van 2009 in 2011 met minimaal 20 % en in 2013 met minimaal 50% terug te dringen. In 2015 dient het gebruik ten opzichte van 2009 met 70% te zijn teruggedrongen. De biologische landbouw gebruikt, vanuit haar streven naar integrale gezondheid, minder antibiotica en is pro-actief in het zoeken naar alternatieven voor antibiotica.

Biologische varkenshouderij

Binnen de biologisch varkenshouderij staat de natuurlijke weerstand van het dier centraal, is preventieve medicatie niet toegestaan, is curatieve behandeling beperkt mogelijk en zijn de wachttermijnen het dubbele van de wettelijke wachttermijnen. Het gemiddelde antibioticumgebruik binnen biologische varkenssector is om die reden al een stuk lager dan binnen de reguliere sector. In opdracht van het ministerie van EZ onderzoekt Wageningen UR - in nauwe samenwerking met de Vereniging Biologische Varkenshouders (VBV) en De Groene Weg  - hoe de biologische varkenssector curatief gebruik van antibiotica nog verder terug kan dringen. Adequaat management gericht op het voorkomen van ziektegevallen speelt hierin een centrale rol.

Diergezondheid goed te waarborgen

Zes geselecteerde bedrijven hebben perspectiefvolle aanpakken in de praktijk uitgeprobeerd. Kern van de aanpak was voor ieder bedrijf het werken met een managementteam aangevuld met een externe veterinaire coach. De bedrijven hebben op een aantal thema's geëxperimenteerd, waaronder waterkwaliteit, klimaat, hokbevuiling, streptokokken in de kraamstal en arbeidsorganisatie. Op deelnemende bedrijven met een relatief hoog antibioticagebruik in 2011 is het antibioticagebruik in de proefperiode (2012) sterk afgenomen. Op de andere bedrijven die in 2011 al laag zaten, is het gebruik verder gedaald, min of meer gelijk gebleven of in geringe mate toegenomen. Er is geen indicatie dat de afname in antibioticagebruik heeft geleid tot toename van karkas- en orgaanafwijkingen aan de slachtlijn, het tegendeel lijkt eerder het geval. Meerdere deelnemers verwachten gunstige effecten op diergezondheid op langere termijn.

Antibioticavrije keten

De biologische varkensvleesketen wil graag op het gebied van minimalisering van antibioticagebruik een voorloperrol blijven vervullen en haar goede imago op dit punt behouden en versterken. Dit vormt een belangrijke impuls voor de navolgende demonstratiefase in het onderzoek. In de demonstratiefase zal opschaling plaatsvinden van de opgedane ervaringen en oplossingsrichtingen, en een effectieve ketenaanpak worden verkend. Dit in nauwe samenwerking met De Groene Weg, VBV en andere betrokkenen uit de experimentele fase.

(Bron foto: Wageningen UR)