Plan van aanpak beperken hittestress bij dieren in de veehouderij in voorbereiding

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) werkt aan een plan van aanpak om het risico op hittestress bij dieren in de veehouderij verder te verlagen. Minister Schouten van LNV heeft dit bekend gemaakt in een brief aan de Tweede Kamer over dierenwelzijn en hittestress.

Plan van aanpak

De eerste stap voor het plan van aanpak is het leggen van een basis: het in kaart brengen van enerzijds bestaande initiatieven en maatregelen en anderzijds mogelijke risico’s in de gehele keten. Hiertoe zijn bijeenkomsten georganiseerd met betrokken partijen vanuit de overheid, de sector, dierenwelzijnsorganisaties en dierenartsen. De betrokken partijen hebben vanuit hun expertise en praktijkervaring aangegeven welke ontwikkelingen er zijn (wat gaat er goed) en welke uitdagingen ze zien (wat kan er beter). Daarbij is er ook gekeken naar het wettelijk kader en overige afspraken die zijn gemaakt op het gebied van hitte. Op basis van deze inventarisatie zal het plan van aanpak met betrekking tot hittestress bij bedrijfsmatige gehouden landbouwhuisdieren in het najaar van 2021 verder worden vormgegeven.

Wettelijk kader

De wet- en regelgeving vormt de basis voor de bescherming van dieren, ook tijdens periodes van hitte:

• Wettelijke eisen: De Wet dieren, het daarop gebaseerde Besluit houders van dieren en de Regeling houders van dieren, alsmede op Europees niveau de Verordening (EG) 1/2005 inzake de bescherming van dieren tijdens het vervoer en daarmee samenhangende activiteiten (Transportverordening) en de Verordening (EG) 1099/2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden vormen de belangrijkste wettelijke kaders voor de bescherming van dieren tijdens hitte.
• Beleidsregel diertransport: Voor vervoer van dieren is vorig jaar door het opstellen van de Beleidsregel diertransport bij hoge temperaturen een harde grens gesteld: geen vervoer bij een buitentemperatuur van 35 graden Celsius of hoger, tenzij het vervoer plaatsvindt met een veewagen met een actief koelingssysteem.
• Internationale lange transporten (>8 uur): Na een oproep van de Europese Commissie, staat de NVWA sinds vorige zomer ook geen internationale dierexporten met een transporttijd van meer dan 8 uur toe, als de voorspelde temperatuur onderweg boven de 30 graden is. Veewagens met actieve koeling zijn uitgezonderd.

Relevante ontwikkelingen

De afgelopen jaren zijn verschillende stappen gezet om hittestress bij dieren in de veehouderij te voorkomen dan wel te beperken en maatregelen te treffen als het nodig is. Enkele voorbeelden:

• In het najaar van 2019 is LTO Nederland gestart met een project waarbij voorlichting en handelingsopties voor de veehouder centraal staan. In dat kader is met Royal GD een website ontwikkeld die een 7- aagse weersvoorspelling geeft (temperatuur en Temperature Humidity Index), met daarbij praktisch toepasbare adviezen per specifieke diersoort en bedrijfstype.
• Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) heeft een bedrijfsspecifiek hitteprotocol ontwikkeld als hulpmiddel voor varkenshouders om hun dieren zo goed mogelijk te kunnen beschermen tegen hittestress op warme dagen.
• Het Nationaal Plan voor veetransport bij extreme temperaturen is door de jaren heen steeds verder doorontwikkeld. Het biedt sinds 2016 een platform voor de overheid en sectoren om belangrijke ontwikkelingen te bespreken en afspraken te maken. Onderliggend zijn sectorprotocollen en afspraken met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) over mogelijk aangepaste keuringstijden bij exporten en slachterijen. Het Nationaal plan treedt in werking als er temperaturen van 30 graden Celsius, of meerdere aaneengesloten dagen van 27 graden Celsius of hoger worden verwacht.

Focus zomer 2021

In de kamerbrief geeft minister Schouten aan welke focus ze deze zomer hanteert. Genoemd worden:

• Bescherming van dieren in de weide: De NVWA heeft de handhavingslijn met betrekking tot bescherming van dieren in de weide bij extreme hitte aangescherpt. Op basis van de handhavingservaringen van deze zomer beoordeelt Schouten of er aanscherping van wetgeving nodig is. Ook wil ze met een aantal gemeenten en andere relevante partijen mogelijke oplossingen verkennen voor de problemen die spelen met vergunningen voor het realiseren van beschuttingsplekken in de wei.
• Nood- en alarmsystemen bij kunstmatige ventilatie en melden van incidenten: Uit de inventarisatie kwam mogelijke uitval van kunstmatige ventilatiesystemen naar boven als risico, doordat alarmsystemen niet werken of noodvoorzieningen niet aanwezig zijn of niet tijdig aanslaan. Er moet meer duidelijkheid komen over frequentie van controles en hoe de systemen er uit moeten zien, om open normen in de regelgeving te concretiseren.
• Diertransport: Net als voorgaande jaren voert de NVWA tijdens warme periodes proactieve inspecties en handhaving uit op diertransporten. Er worden extra inspecteurs ingezet vanaf een verwachte temperatuur van 27 graden Celsius. Daarnaast is er specifiek aandacht voor de 30 graden Celsius-grens voor internationale lange transporten (>8 uur) en de controle op de Beleidsregel diertransport bij hoge temperaturen (35 graden regel).
• Slachterijen: Met Nederlandse slachterijen is afgesproken dat vanaf een verwachte buitentemperatuur van 33 graden de mogelijkheid door de NVWA wordt geboden om eerder te slachten. De minister vraagt daarnaast aandacht voor structurele aanpassingen door sectoren om welzijnsproblemen in de zomer voorkomen. Dit vergt met name oplossingen waardoor het totaal aantal dieren dat, gedurende (mogelijk) hete periodes bij het slachthuis aangeboden wordt, moet worden beperkt.
• Inzet in EU-verband: In het kader van de herziening van de dierenwelzijnsregelgeving wordt bij de Nederlandse inzet gekeken naar de bescherming van dieren tegen extreme temperaturen. Ook zal het European Reference Centre for Animal Welfare (EURCAW) kennis over de relatie hitte en dierenwelzijn op het primaire bedrijf en transport en de handhaving daarvan toegankelijk maken voor de lidstaten.

(Bron foto: Koeien in de wei (©Shutterstock))