Sneller herkennen en bestrijden van pijn bij koeien
Praktijknetwerk De PijnPoli
Met ondersteuning van het Europees Landbouwfonds voor de Plattelandsontwikkeling en het ministerie van Economische Zaken is in mei 2011 het praktijknetwerk 'De PijnPoli' gestart, onder begeleiding van het Uiergezondheidscentrum Nederland (UGCN). Het praktijknetwerk, bestaande uit 15 melkveehouders en 3 dierenartsen heeft zich de afgelopen twee jaar verdiept in het sneller herkennen, behandelen en voorkomen van pijn bij koeien. Pijn door bijvoorbeeld klauwproblemen of uierontsteking heeft een grote impact op het welzijn en de levensduur van de koe. Door pijn vermindert de voeropname, verlaagt de weerstand en dat vergroot de kans op het krijgen van andere aandoeningen, wat uiteindelijk leidt tot een vervroegde afvoer. Met een betere herkenning en behandeling van pijn kan de levensduur van koeien omhoog en het antibioticagebruik omlaag.
Pijnsignalen
Het is niet altijd even makkelijk om vast te stellen of en hoeveel pijn een koe heeft. Bij een heftige klinische mastitis is er geen discussie, dan lijdt een koe zeker pijn. Een koe is echter van nature een prooidier en laat daarom pijn niet makkelijk zien. Bij een subklinische mastitis is het daarom al veel moeilijker te bepalen of en hoeveel pijn het dier heeft. En hoe goed zie je milde klauwproblemen? Goed naar het gedrag van de koe biedt dan houvast: is de staplengte korter, beweegt de kop mee, loopt ze houterig, wordt de betreffende poot onlast, blijft ze veel liggen of juist staan?
Algemene pijnsignalen kunnen bij diverse aandoeningen tot uiting komen. Een koe met bijvoorbeeld buikpijn staat of loopt met de poten dicht bij elkaar en trekt een kromme rug. In het algemeen zijn bij zieke koeien de ogen niet helder, er is minder of geen orenspel en het haarkleed oogt dof. Ook uitingen van geluid, zoals tandenknarsen, zijn een pijnsignaal.
Pijnstilling
De bewustwording van aandoeningen en pijn bij melkvee leidt ook daadwerkelijk tot meer gebruik van pijnstillers. Dat was zo bij de deelnemers in het netwerk, maar blijkt ook uit studentenonderzoek van Van Hall Larenstein. Uit een enquete onder twintig melkveebedrijven kwam naar voren dat door het vergroten van kennis over de pijnbeleving van het melkvee, de veehouders sneller pijnstillers inzetten om pijn bij de dieren te verlichten. Toediening van pijnstillers moet wel zorgvuldig gebeuren. Het vaststellen van de pijngraad is belangrijk voor de juiste pijnstilling. Pijnstilling zonder de oorzaak van het probleem te kennen of aan te pakken kan ook averechts werken.
Pijnscorekaart en een pijnpreventietabel
Het praktijknetwerk heeft de opgedane kennis omgezet in handige kaarten voor melkveehouders: een Pijnscorekaart en een Pijnpreventietabel. Deze zijn gepresenteerd tijdens een afsluitend seminar op 19 maart jl. De eerste pijnscorekaart en pijnpreventietabel werden overhandigd aan Ludo Hellebrekers van de KNMvD en Toon van Hoof van LTO. Tevens is de eerste PijnPoli van Nederland op een melkveebedrijf opgericht. Hoewel het netwerk is afgesloten, begint het volgens de deelnemers nu pas echt. Het is belangrijk de verworven kennis te delen met alle melkveehouders en dierenartspraktijken.
(Bron foto: UGCN)